Complete Checklist Scheiding Aanvragen (zonder partner)

Maar goed, soms is een huwelijk echt niet meer te redden, en zit er dus niets anders op dan het aanvragen van een scheiding. Omdat er al genoeg hoofdpijn bij komt kijken als je gaat scheiden, wil je dit proces natuurlijk zo pijnloos mogelijk maken. Het helpt dan als je precies weet wat je moet doen, en dat is wat ik in dit artikel stapsgewijs zal aangeven. Ik ga je een complete checklist bieden van alles wat je moet doen als je – zonder je partner – een scheiding wilt aanvragen.

Een echtscheiding aanvragen zonder partner: de checklist

Om meteen een helder overzicht te bieden, begin ik dit artikel meteen met de checklist, waarin alle stappen staan die je moet doorlopen om zonder partner een echtscheiding aan te vragen. Later zal ik nog wat meer uitleg geven bij deze stappen. De puur juridische stappen zijn de volgende:

Als je dit allemaal hebt doorlopen, dan ben je van elkaar gescheiden, en formeel ben je dan dus klaar. Er zijn echter nog enkele stappen die je zal moeten doorlopen als er voor jou specifieke omstandigheden gelden. Het gaat om de volgende stappen:

Stap 1: Neem een advocaat in de arm

Misschien zou je je scheiding het liefst helemaal zelf regelen, maar helaas is dat in Nederland simpelweg niet mogelijk. Het verzoek tot scheiding bij de rechtbank kan alléén door een advocaat worden ingediend, en dus zul je een advocaat moeten inhuren om dit voor je te regelen. Dit geldt ongeacht of je het verzoek alleen of samen met je partner wilt indienen.

Wees je ervan bewust dat het inhuren van een advocaat geld kost. De advocatenkosten zullen van advocaat tot advocaat verschillen, dus ik zou je zeker aanraden om je hier goed in te verdiepen voor je voor een bepaalde advocaat kiest. Een scheiding kost nou eenmaal geld (vaak best veel geld), en hier is verder weinig aan te doen, maar het zou zonde zijn om dan ook nog een veel te dure advocaat in te huren.

Stap 2: Laat de advocaat een eenzijdig verzoekschrift indienen

Een scheiding is een juridische procedure, specifiek een verzoekschriftprocedure, en dus moet deze worden ingeleid via een verzoekschrift. Zoals ik eerder al zei, kan zo’n verzoekschrift alleen door een advocaat worden ingediend.

Er zijn twee soorten verzoekschriften bij een scheiding: een gemeenschappelijk verzoekschrift, wanneer beide partners dit samen indienen, en een eenzijdig verzoekschrift, wanneer slechts één van de partners de scheiding aanvragen. Dit artikel richt zich op het aanvragen van een scheiding zonder partner, dus het gaat om een eenzijdig verzoekschrift.

Stap 3: Betaal de griffierechten

Om een procedure aan te spannen bij de rechtbank, moeten er griffierechten worden betaald. Dit is simpelweg een bedrag dat je aan de rechtbank moet betalen voor het horen van jouw zaak. Het klinkt misschien een beetje raar dat je voor zo’n overheidsdienst moet betalen, maar dat is voornamelijk om ervoor te zorgen dat mensen niet om alles en niks een rechtszaak aanspannen.

De griffierechten moeten voor aanvang van de zitting zijn betaald, anders mag de rechter de zaak niet behandelen. Aangezien je toch voor een advocaat betaalt, is mijn advies om deze advocaat gewoon de betaling van de griffierechten te laten afhandelen. Die heeft hier ervaring mee, en zo weet je zeker dat het geld op tijd en op de juiste manier wordt betaald.

Stap 4: Dien nadere stukken in

Alle bewijsstukken die je nodig hebt om je zaak hard te maken, zul je van tevoren moeten indienen bij de rechtbank. Hier is een termijn voor. Tot tien dagen voor de zitting kunnen dergelijke stukken worden ingediend, en zullen ze gegarandeerd kunnen worden gebruikt bij de bewijsvoering tijdens de zaak.

Als je stukken na deze termijn nog indient, kunnen ze vaak niet meer tot bewijs dienen in de zaak. De rechter kán ervoor kiezen om deze stukken alsnog mee te nemen, maar dat zal een rechter eigenlijk alleen doen als het gaat om eenvoudige stukken (denk aan een paar A4’tjes).

Wat betreft de vraag welke stukken relevant zijn: dat hangt helemaal af van wat je uit de scheiding wil halen, en wat jouw persoonlijke situatie is. Gelukkig heb je sowieso al een advocaat ingeschakeld, en die jou kan helpen bepalen wat in jouw specifieke situatie relevante stukken zijn om in te dienen. Nogmaals: een advocaat heeft hier ervaring mee, en zal dus echt wel weten wat hij of zij doet, dus durf op hen te vertrouwen.

Stap 5: Verschijn ter zitting

Uiteindelijk zal een rechter de scheiding moeten uitspreken na een zitting. Het is de bedoeling dat je op de zitting aanwezig bent, zodat je je zaak kracht bij kan zetten. De advocaat voert het woord tijdens zo’n zitting. Bij sommige procedures in Nederland mag je jezelf vertegenwoordigen, maar in een scheidingsprocedure mag dat expliciet niet. De meeste advocaten zullen kort voor de zitting nog even met je afspreken om door te spreken wat er op de zitting staat te gebeuren, en ervoor te zorgen dat écht alle relevante informatie wordt genoemd.

In de rechtbank moet je te allen tijde een identificatiebewijs, zoals een ID-kaart, paspoort of Nederlands rijbewijs, kunnen laten zien. Ook zul je langs metaaldetectors moeten, dus het is beter om onnodige metalen voorwerpen maar gewoon thuis te laten, anders zul je ze daar moeten afgeven (overigens krijg je ze achteraf wel terug). De portier zal je vertellen in welke zaal de zaak behandeld wordt, en buiten die zaal is een bode aanwezig die zal omroepen wanneer de zaak begint.

Stap 6: Laat de echtscheidingsbeschikking inschrijven bij de burgerlijke stand

Na de zitting zal uiteindelijk een uitspraak worden gedaan over de scheiding. Deze uitspraak vindt niet op de zitting zelf plaats. De rechter zal zijn uitspraak over de scheiding vastleggen in een zogeheten echtscheidingsbeschikking. Deze beschikking wordt naar jou en je ex-partner opgestuurd. Hiervoor geldt een termijn van zes weken, maar onder bijzondere omstandigheden mag het íets langer duren.

Nadat je deze beschikking hebt ontvangen, moet je deze laten inschrijven bij het register van de burgerlijke stand. Je kan dit door je advocaat laten doen. Dat is natuurlijk het makkelijkst, omdat die inmiddels wel kan dromen hoe je dat moet doen. Als je echter vindt dat je je advocaat al genoeg hebt betaald, kun je de beschikking ook zelf laten inschrijven.

Dit moet je doen bij de gemeente waar je woont, en de manier waarop kan enigszins verschillen. Erg ingewikkeld zal het echter niet zijn: je hebt de stukken al, en je zal ze alleen hoeven inleveren bij een loket of opsturen via de post. Als je wil weten hoe dit precies werkt in jouw specifieke gemeente, dan raad ik je aan om op de website van de gemeente te kijken. Als de echtscheidingsbeschikking is ingeschreven in het register van de burgerlijke stand, dan is de scheiding voltooid, en ben je dus voor de wet gescheiden.

Dat is allemaal leuk en aardig, maar waarschijnlijk zijn er nog een hele hoop praktische zaken die je met je ex-partner moet regelen. Daar gaan de rest van de stappen in dit artikel over.

Extra stap 1: Een ouderschapsplan opstellen (indien je kinderen hebt)

Een scheiding is op zichzelf al niet eenvoudig, maar als er kinderen in het spel zijn, dan wordt het allemaal nog een stuk lastiger. Als jij per se de volledige voogdij over je kinderen wilt, dan zul je dit voor de rechter moeten uitvechten. Je kan echter ook besluiten om voor co-ouderschap te gaan. Dit is de optie die ik zou aanbevelen, zelfs als je je ex niet kan luchten of zien, want in de meeste gevallen is het gewoon het best voor de kinderen als ze beide ouders regelmatig zien.

Hoe je het uiteindelijk ook doet, het is in ieder geval verplicht om een ouderschapsplan op te stellen  (indien het gaat om kinderen onder de 18, als ze ouder zijn mogen ze namelijk zelf beslissen wat ze doen). In een ouderschapsplan moeten in elk geval afspraken staan over hoe de zorg en opvoeding worden verdeeld (een zogeheten zorgregeling) of hoe de omgang met de kinderen wordt geregeld (een omgangsregeling). Daarnaast moeten er afspraken in staan over de kinderalimentatie (hierover later meer) en de informatievoorziening naar elkaar toe.

Het opstellen van zo’n plan is verplicht, en moet worden voorgelegd aan een rechter. Beide partners moeten dit plan ondertekenen. Het is ook mogelijk om extra afspraken te maken (andere afspraken dan de verplichte afspraken die ik hierboven heb genoemd), maar dat is aan jou en je ex-partner.

Extra stap 2: Alimentatie regelen

Na een scheiding kan het zo zijn dat één partner aan de ander een soort van uitkering verplicht is, de welbekende alimentatie. Er zijn twee soorten alimentatie: kinderalimentatie en partneralimentatie. Ik zal voor beide vormen bespreken wanneer je er precies recht op hebt, en hoe je moet vaststellen hoe hoog deze alimentatie is.

Van kinderalimentatie kan alleen sprake zijn in het geval dat je kinderen van onder de 18 hebt. Als ouder heb je de wettelijke plicht om je kind te onderhouden tot het 21 is, en als één van de ouders daar financiële steun van de andere ouder voor nodig heeft, dan kan dat worden gerealiseerd door deze alimentatie. Je kan hierover zelf afspraken maken in het ouderschapsplan. Als je niet tot overeenstemming kan komen, dan wordt door de rechter vastgesteld of en hoeveel kinderalimentatie er moet worden betaald.

Partneralimentatie komt in beeld wanneer één van de partners na de scheiding niet genoeg inkomsten meer heeft om van te leven. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer één van jullie full-time werkte en de ander de primaire zorg voor de kinderen en het huishouden full-time op zich nam. De andere partner is dan verplicht om bij te dragen in de levenskosten via partneralimentatie.

Ook hiervoor geldt weer dat je hierover samen afspraken kan maken, die je vervolgens vastlegt in een echtscheidingsconvenant. Hiervoor kun je eventueel de hulp inroepen van een mediator, een advocaat of een notaris. Als je er samen niet uit komt, geldt ook hier weer dat de rechter een uitspraak over de partneralimentatie kan doen.

Extra stap 3: De inboedel verdelen

Als je in gemeenschap van goederen getrouwd was, dan betekent dat dat al jullie bezitten het gezamenlijke eigendom van jullie tweeën zijn. Na een scheiding is je huwelijk ontbonden, en zullen al jullie eigendommen, ofwel de inboedel, weer onderling moeten worden verdeeld.

De inboedel bevat niet alle spullen, maar alleen de spullen in en rond het huis. Er zijn bovendien enkele persoonlijke spullen, zoals sieraden, die altijd het persoonlijk eigendom van één van tweeën blijven. Verder heeft ieder van jullie recht op de helft van de inboedel, dat wil zeggen: een deel van de inboedel dat de helft waard is van de waarde in geld van de gehele gezamenlijke inboedel.

Idealiter is dit ook weer iets waar je gezamenlijk uitkomt, en wat je vastlegt in een echtscheidingsconvenant, een document dat je voorlegt aan de rechter en allebei ondertekent. Ook hier geldt weer dat de rechter hier ook een uitspraak over kan doen, mochten jullie er met zijn tweeën niet uitkomen.