Hoe Angstige Hechting Ervoor Zorgt dat Je Je Ex Niet Kan Loslaten

Wat is hechtingsstijl?

In een vorig artikel vermelde ik reeds dat jouw hechtingsstijl jouw vermogen tot loslaten kan beïnvloeden.

Om uit te leggen wat hechting is, moeten we terug in de tijd, naar de eerste levensjaren. Tijdens onze eerste contacten met onze verzorgers creëren we tevens onze eerste menselijke band. En daarmee ook een beeld van hoe menselijke verhoudingen in elkaar steken. De kwaliteit van deze eerste relaties drukt een stempel op onze latere relaties. Ze vormen als het ware een blauwdruk. Dit eerste model ‘voor hoe het hoort’ speelt ook later een rol in onze liefdesrelaties en hoe we onze kinderen opvoeden.

De psychologen Bowlby en Ainsworth onderzochten als eersten hoe baby’s zich verhouden tot hun verzorgers en noemden dit ‘hechting’.

Hechting is een blijvende emotionele band tussen mensen.

Aangezien niet alle verzorgers even responsief en gevoelig zijn, en niet alle baby’s dezelfde intensiteit aan noden en uitingen van die noden ervaren, zal de hechting per individu verschillen.

Je kan veilig of onveilig gehecht zijn aan een persoon.

Veilige hechting

Een veilige hechting betekent dat jij jouw verzorger als betrouwbaar ervaarde. Jouw moeder/ vader/ kindermeisje was er steeds als je iets nodig had. Jouw vragen om eten, een droge luier, liefde, aandacht, en stimulatie werden steevast op een aangepaste manier beantwoordt. Dit bood jou een optimale kans om jezelf te ontwikkelen.

Dit uit zich in een stevig zelfvertrouwen. Je staat op eigen pootjes en kan om met onafhankelijkheid. Anderen kan je vertrouwen. En de angst door hen in de steek gelaten te worden, plaag je niet. Jij gelooft dat je liefde waard bent. Je slaagt erin op een gezonde manier met conflict om te gaan, reageert gepast op intimiteit, en navigeert de hoogtes en laagtes van een liefdesrelatie.

Onveilige hechting

Als je daarentegen tijdens je eerste levensjaren verwarrende, beangstigende of inconsistente emotionele communicatie ervaarde. Of als je verzorger je niet consistent kon troosten of je noden beantwoorden. Dan ben je waarschijnlijk onveilig gehecht.

Wie onveilig gehecht is heeft meer moeite om de eigen emoties en die van anderen te snappen. Wat zijn weerslag heeft op het opbouwen en behouden van stabiele relaties.

Je worstelt om een gezonde band op te bouwen. Veilige grenzen stellen, nabijheid, intimiteit, en dichte relaties vallen je moeilijk.

De 3 onveilige hechtingsstijlen

Binnen onveilige hechting worden 3 stijlen beschreven, die er in volwassen relaties als volgt uitzien:

Vermijdende hechting

Je hebt een positief beeld van jezelf maar een negatief beeld van anderen. Aan emotionele nabijheid heb jij weinig behoefte. Je hebt niemand nodig en voelt je prima alleen. Om afwijzing te vermijden hou je anderen liefst op een veilige afstand. Anderen noemen je wel eens emotioneel afstandelijk, ijskoningin, arrogant en emotioneel onbereikbaar.

Angstige hechting

Je hebt weinig zelfvertrouwen. Maar je kijkt op naar anderen en hebt een positief beeld van hen. Jouw zelfwaardering is afhankelijk van hoeveel anderen jou waarderen. Je offert jezelf en wat jij wenst dikwijls op om erkenning, bevestiging, validatie en aandacht van je partner te krijgen.

Gedesorganiseerde of getraumatiseerde hechting

Net zoals in jouw eerste opvoedingssituaties reageer jij meestal een tikje onvoorspelbaar. Een onbenulligheid kan een heuse scheldpartij teweeg brengen. Je kan gaan van overdreven lief en beminnelijk naar pisnijdig en laaiend kwaad naar ijskoud en verwerpend. In een oogwenk. Je trekt aan en stoot af. Zonder goed te weten waarom. Love hurts. Dat ondervindt jij dagelijks, meermaals.

Psychologen praten over hechtingsstijl, omdat het niet iets is dat gebeiteld staat in steen. Het is een weerkerend patroon van hoe jij bepaalde types relaties benadert.

Hoe herken je een angstige hechtingsstijl

Tijdens de relatie waren er misschien al signalen dat de investering in de relatie ongelijk verdeeld was en dat jouw angsten om de relatie nogal sterk waren.

Een andere mogelijkheid is dat je je eigen onzekerheden vrij goed onder controle kon houden zolang alles goed liep. Maar nu je ergste angst realiteit werd is het hek van de dam en ondervindt je één of meer van volgende:

Onzeker en gestresseerd over liefdesrelatie

Je ervaart een hardnekkige angst dat je partner niet evenveel om je geeft als jij om hun. Ook ben je overmatig bezorgdheid dat je partner niet dezelfde nood heeft aan nabijheid als jij.

Hoge nood aan geruststelling en affectie van partner

Je voelt je onzeker over de wederkerigheid van de relatie, over hoeveel je partner van je houdt, ondanks de vele bevestigingen. Het lijkt wel een bodemloos gat dat gevuld moet worden.

Je hebt waardering en bevestiging van anderen en vooral je partner nodig om te geloven dat je de moeite waard bent. Dit zorgt er voor dat je meer contact en nabijheid nodig hebt.

Weinig zelfvertrouwen

Je hebt een laag zelfbeeld en het gevoel minder waard te zijn dan anderen. Maar anderen beoordeel je voornamelijk positief. Je verlangt naar emotionele nabijheid. Maar de angst dat anderen niet (even graag) bij jou willen zijn knaagt aan je.

Ergens vindt je het ongeloofwaardig dat jouw partner van jou kan houden. Je slooft je uit voor de relatie en voor je partner om te tonen dat je echt wel de moeite waard bent.

Afhankelijkheid

Je vindt het moeilijk om mensen te vertrouwen. Maar gezien je weinig gelooft in eigen kunnen, hang je af van anderen voor probleemoplossing en je emotionele noden.

In een liefdesrelatie ben je overmatig gefixeerd op het welzijn van de ander. In een relatie zijn overheerst alles.

Je kan moeilijk afgrenzen. Afstand tussen jullie voelt aan als onveilig, bedreigend. Het lokt paniek, kwaadheid en angst uit als je partner niet de hele tijd bij je wil zijn.

Alleen zijn is moeilijk, omdat het dan gaat spoken in je hoofd. Misschien probeerde je al eens je partner een schuldgevoel aan te praten, hun gedrag te controleren of manipulatie om hen dichtbij te houden.

Als single door het leven te gaan lijkt het ergste wat je kan overkomen.

Lijden in stilte

Ergens weet je dat jouw constant nood aan bevestiging op je partner weegt en teveel vraagt. Dus je houdt veel van je zorgen, angsten en onzekerheden voor jezelf. Dit is bijzonder vermoeiend.

Heel af en toe barst de bom en kan een onschuldige opmerking jou aan het huilen brengen. Jouw partner zegt dat je overgevoelig, irrationeel, en over-emotioneel bent.

Ongezonde relaties

Jouw relatie met je ouders is ingewikkeld. Je voelt dat je je moet bewijzen. Je doet je uiterste best hen te behagen.

Daarnaast kwam je al eerder in een ongezonde relatie terecht, met eventueel fysiek of verbaal misbruik. Je snapt niet hoe je het zo ver kon laten komen.

De impact van de relatiebreuk op je angstige hechtingsstijl

Gezien de cruciale rol die je partnerrelatie speelt in je zelfbeeld, is het wegvallen hiervan bijzonder moeilijk te verteren. Je hebt je hele leven en je eigenwaarde opgehangen aan die ene speciale persoon, en dit valt nu weg. Het voelt letterlijk alsof je hele wereld in stort. Het verwerken van de relatiebreuk valt je dan ook veel moeilijker en het duurt vaak langer om erover te geraken.

Van de 4 gekende hechtingsstijlen komt een relatiebreuk het hardst aan voor de angstig gehechten.

Je voelde jezelf al minder waard dan een ander, dus je zelfvertrouwen krijgt een nog grotere deuk.

Daarnaast is ook sprake van een zelfbevestigende voorspelling (self-fulfilling prophecy). Jouw laag zelfbeeld en jezelf de moeite niet waard vinden werkt als een afknapper. De constante angst om gedumpt te worden, en het overmatig naar bevestiging vragen, leidt uiteindelijk naar gedumpt worden. Dit geeft een exacte bevestiging van je grootste angsten.

Immers, jouw constante vraag naar bevestiging is vermoeiend voor je partner. Het laat hem/haar machteloos voelen. En doet hen soms kiezen voor een minder intense relatie. Reken daarbij ook dat jouw onverzadigbare drang naar validering jouw partner uiteindelijk kan doen twijfelen aan je waarde en hun liefde voor jou.

Jouw nood aan externe bevestiging van je zelfwaarde en afhankelijke opstelling van anderen, lieten je mogelijk  minder vaardigheden en gezonde coping mechanismen ontwikkelen. Daarnaast droeg jouw focus op die ene, op jouw liefdesrelatie, ertoe bij dat je sociaal steunnetwerk uitdunde.

Jouw reflex zal er dan ook uit bestaan om harder te gaan vastklampen. Om alles op alles te zetten om de relatie met je ex vast te houden en te herstellen.

Dit merk je vooral in de moeite om de ex los te laten. Met rust laten voelt immers compleet onveilig aan, ondraaglijk. Je voelt je opnieuw afgewezen. Alle oud zeer waarvoor je je probeerde te beschermen komt weer boven. Dit uit zich in het sturen van berichtjes, tot stalken van de ex om het weer goed te maken.

Zoals je zelf merkt, werkt dit contra-productief. En drijf je je ex enkel verder weg.

Het verhoogt zelfs de kans om in een knipperlicht relatie terecht te komen. Waarbij je je ex net zolang lastig valt tot die toezegt, er een moment nabijheid is, om vervolgens weer verstoten te worden. Wat nog slechter voor je zelfwaarde is.

De beste raad is dan ook om eender welke strategie waaraan je kan denken in te schakelen om jezelf te verhinderen je ex lastig te vallen. De uitblusperiode is effectief nodig voor beide partijen. Bijvoorbeeld:

• Blockeer het nummer van je ex.
• Geef telefoon aan vriend na een avondje doorzakken (om dronken tekstberichten te vermijden).
• Stop met voorbij hun huis te rijden.
• Ga op reis, of zoek je vrienden en familie in een andere stad op.
• Andere tips vind je hier.

Het goede nieuws

Hechtingsstijl kan veranderd worden

Hoe complex jouw specifiek relatieprobleem ook is, het is belangrijk te weten dat je hele leven lang je hersenen in staat zijn tot verandering.

Gedragsverandering vraagt tijd en moeite, maar is zeker mogelijk. En een kleine verandering in de goede richting kan al een heuse verbetering in levenskwaliteit betekenen.

Bewustwording is de eerste stap.

Het identificeren van je hechtingsstijl zorgt ervoor dat je meer vat op de zaak krijgt. Het stelt je in staat om je foutieve gedachten in vraag te stellen, je onzekerheden aan te pakken, en meer veilige manieren van hechting aan te leren.

Inzicht in je hechtingsstijl helpt jou om te begrijpen waarom:

• je op een bepaalde manier reageert in liefdesrelaties,
• bepaalde problemen in je volwassen relaties zich herhalen,
• je verwarrend en zelfdestructief gedrag stelt,
• of er niet in slaagt blijvende relaties op te bouwen.

Het geeft ook belangrijke tips over hoe je gezonder gewoontes en meer positieve patronen kan leren vestigen.

Werk aan jezelf.

Het ontwikkelen van een sterker zelfbeeld zal een belangrijke en noodzakelijke stap vooruit zijn. Aarzel niet hiervoor de professionele hulp van een psycholoog in te roepen. Een stevig zelfbeeld zorgt ervoor dat je minder afhankelijk bent van anderen voor goedkeuring en zelfvertrouwen.

Een goede tip is om iets te vinden waar je goed in bent, of een nieuwe passie of hobby te ontdekken waar je al je energie in kwijt kan.

Werk ook aan het stellen van veilige grenzen, zodat je in de volgende relatie (of het tweede hoofdstuk met je ex) je jezelf niet meer zo makkelijk verliest.

Kies voor corrigerende ervaringen.

Aan je hechtingsstijl kan je werken. Zo kunnen vriendschapsrelaties met veilig gehechte personen je helpen om meer vertrouwen op te bouwen. Met name, vertrouwen in jezelf en eigen kunnen, alsook vertrouwen in de medemens en de wereld om je heen.

Omring jezelf met mensen die je opbeuren en een goed gevoel over jezelf geven. Die vanzelf de mooie dingen in jou zien. Verdiep die emotionele banden. En laat het contact met mensen die jou bekritiseren of een hoop negativiteit spuien verwateren.

De positieve emotionele ervaringen die je krijgt uit gezonde relaties met veilig gehechte personen, sturen je wereldbeeld bij, verminderen je angsten, en zetten je op weg naar een veilige hechtingsstijl.

Hechtingsstijl is geen excuus.

Hechtingsstijl biedt een belangrijke verklaring voor je pijn. Het biedt inzicht en opent daarmee de deur naar verandering.

Ga er dus mee aan de slag. Gebruik het niet om bij de pakken te blijven zitten en jezelf goed te praten, want daarmee kom je ook niet vooruit. Negatieve ervaringen in je kindertijd maken een belangrijk deel uit van je leven, maar verliezen hun negatieve impact nadat je hen verwerkt en deel laat uitmaken van je levensverhaal.

Neem daarnaast deze theorie ook met een korreltje zout. Het is een model. Geen statisch gegeven. Het bespreekt een overwegende trend dat jij een bepaald gedrag gaat vertonen in een bepaalde situatie.

Zo kan een angstige hechtingsstijl voor jou pas gaan doorwegen in een liefdesrelatie, bijvoorbeeld. Dat betekent dat je beroep kan doen op succesvol gehechte vriendschapsrelaties om je gedrag bij te sturen.

Of misschien kon jij voordien jouw onzekerheden vrij goed intomen, maar bracht je relatie met een emotioneel onbereikbaar persoon of een gedesorganiseerd gehecht persoon al jouw angsten in versterkte versie naar boven. Hier weekt een bepaald type relatie dus negatieve emoties en gedragspatronen in je los.

Geloof in verandering.

Uit zelfbevestigende voorspellingen leren we dat onze gedachten ons gedrag sturen. Maar dit kan ook een positief effect hebben, wat vooral in de positieve psychologie toegepast wordt. Als jij werkt aan positief denken, positief zelfbeeld, positief wereldbeeld dan heb je ook meer kans op positieve ervaringen. Dus als jij jezelf ziet als iemand die de moeite waard is, die graag gezien wordt door anderen en graag gezien kan worden door je droompartner, dan is de kans groter dat je effectief in een gezonde mooie relatie met die droompartner terecht komt.

Tot slot

Als je een angstige hechtingsstijl hebt weegt een relatiebreuk heel hard door. Maar in plaats van het einde van de wereld betekent het ook een nieuwe start.

Je voelt zelf dat zoveel pijn, verdriet en onzekerheid niet in een gezonde relatie thuishoort. En dat je moet doen wat voor jou onmogelijk lijkt. Je ex loslaten.

Pas als je je ex en de ongezonde delen van de relatie kan loslaten komt er plaats voor iets nieuw.

De relatiebreuk legde vooral die ongezonde delen bloot. Je hebt werk aan de winkel, om een sterker zelfbeeld op te bouwen, duidelijker grenzen te stellen, tevreden op eigen benen te staan, en je op een gebalanceerde, veilige manier aan jouw droompartner te kunnen hechten in de toekomst.