Hoe Ga Je om met een Emotioneel Afstandelijke partner?

Vermijdende hechting verklaart de afstand

Hechtingsstijl

Vooreerst dient gezegd dat de manier waarop we ons gedragen in een intieme relatie deels verklaard wordt door de hechtingsstijl.

Hechtingsstijl verwijst naar de patronen in hoe we ons binden aan en verhouden tot anderen. Onze eerste hechtingsband, met onze eerste verzorger (meestal de moeder), vormt een blauwdruk voor latere relaties en kan zelfs tot in de volwassenheid een rol spelen.

De wetenschap onderscheidt 4 hechtingsstijlen:

• Veilig: gelukkig, tevreden en voelt dat de relatie de noden beantwoordt.
• Angstig: onzeker dat noden beantwoord zullen worden in de relatie.
• Gedesorganiseerd: alternerend kil, passief, boos of overdreven lief en aanhankelijk.
• Vermijdend: koel en afstandelijk, gelooft dat de relatie niet tegemoet zal komen aan noden.

Vermijdende hechtingsstijl

Wist je dat in de ontwikkelingspsychologie emotioneel onbereikbare volwassenen vaak onder de categorie van ‘vermijdende hechtingsstijl’ vallen?

Kijk maar eens na of je volgende kenmerken in jezelf of je partner herkent:

• Positief zelfbeeld, staat op eigen pootjes. Vaak zelfsturende, succesvolle carrière mensen.
• Onafhankelijk, zorgt liefst voor zichzelf. Haat het van anderen af te hangen en verkiest dat andere niet van hen afhangen. “Wat je zelf doet, doe je beter”.
• Geen nood aan anderen in het leven. Autonomie, onafhankelijkheid, vrijheid, en onkwetsbaarheid zijn meer waard dan een relatie. zet een punt achter de relatie omdat het de vrijheid afneemt.
• Negatief beeld van anderen. Anderen zijn onbetrouwbaar. “De enige die je kan vertrouwen is jezelf”.
• Bindingsangst: Vermijdt dichte emotionele relaties en intimiteit. Liefde en emotionele banden zijn volgens hen hopeloos ‘over-rated’. De nabijheid, intimiteit, en verwachtingen in een liefdesrelatie zijn oncomfortabel, beklemmend, benauwend, en verstikkend. Paranoïde dat anderen hen willen beheersen of gevangen zetten. Kan overgaan tot affaires en flings om de betrouwbare partner weg te jagen.
• Emotioneel afstandelijk: Emoties zijn oncomfortabel en slordig. Ze praten zelden over hoe ze zich voelen en verkiezen (over)rationaliseren. Hoe dichterbij een partner komt, hoe meer ze het op een lopen zetten. En in hun schelp kruipen. Als het niet goed met hen gaat willen ze niemand in de buurt. Partners noemen hen afstandelijk, afgesloten, kil, rigide en onverdraagzaam. Zij vinden hun partners te behoeftig.
• Minimaliseert of verwerpt emoties van de partner. Heeft moeite om de binnenkant te delen, dus koestert dikwijls geheimen.
• Hun levensstijl kan de bindingangst, nood aan onafhankelijkheid, en vermijding van dichte contacten weerspiegelen. Denk maar aan oorlogsjournalist, boorplatformwerker, of nachtwerker uit eigen keuze.
• Verkiest voorbijgaande, vrijblijvende relaties boven lange-termijn intieme relaties. Of verkiest partners die tevens heel onafhankelijk zijn zodat de emotionele afstand tussen jullie gevrijwaard kan worden.

Er zijn ook andere redenen voor afstandelijkheid

Natuurlijk zijn er een hele boel andere redenen die het afstandelijk gedrag van een partner of ex kunnen verklaren. Denk maar aan je ex die enkel vrienden wil blijven, die onzeker is over de gevoelens voor jou, of zelf niet beseft dat die zo handelt. Maar ook bijvoorbeeld, je ex die een nieuwe relatie heeft maar jou aan het lijntje houdt als back up plan. Daar wijden we later een volledig artikel aan.

Bovendien kan bepaalde psychische problematiek ervoor zorgen dat een partner erg afstandelijk overkomt. Zo kan het onvermogen tot hechting wijzen op een antisociale persoonlijkheidsstoornis. Of kan de emotionele dyslexie die kenmerkend is voor bepaalde vormen binnen het Autisme Spectrum zorgen voor moeizame verhoudingen.

Onze aandacht in dit artikel centreert zich op de vermijdende hechtingsstijl in liefdesrelaties.

Tips voor een relatie met een vermijdend gehechte

Inzicht

Het is belangrijk dat je begrijpt hoe je partner denkt en wat die voelt.

Vermijdende hechting wordt omschreven als een defensieve hechtingsstijl. Je partner heeft eigenlijk van jongsaf geleerd om zichzelf te isoleren en afstand te nemen wanneer contacten te bedreigend dichtbij komen. Het is dus een zelfbeschermingsstrategie.

Dit komt voort uit situaties waarin de eerste verzorger vaak onbeschikbaar was. Of wanneer die voornamelijk negerend, geïrriteerd, afstandelijk en verstotend reageerde op toenaderingen van het kind. Bepaalde noden werden wellicht beantwoord (bv. voedsel) maar andere niet (bv. nood aan geknuffeld, vastgehouden, getroost te worden). Gezien de noden van het kind onvoldoende beantwoord werden, leerde het kind met deze verwerping omgaan door zich terug te trekken, zichzelf te troosten, en hun eigen verzorger te worden. Dit vormt de grondslag voor het vermijden van intimiteit en de nood aan onafhankelijkheid in het latere leven.

Als je dit leest, begrijp je beter waarom het zo moeilijk is om ‘door te breken’ tot je partner en waarom ze haten om contact te maken met hun kwetsbare kant.

Je kan dan ook snappen waarom voor iemand met een gebrek aan basisvertrouwen een latere kwetsuur nog erger aankomt. Het is dan ook belangrijk om te vermijden dat je het moeizaam ingewonnen vertrouwen schaadt. Deed je dat toch, laat dan merken in woorden en daden dat je er oprecht spijt van hebt. Vertrouwen terugwinnen gebeurt stap per stap. Het is een proces.

Empathie en geduld

Jouw partner heeft sinds de kinderjaren een waar pantser rondom zijn ‘kwetsbare ik’ opgebouwd. Deze nood aan zelfbescherming verdwijnt niet van vandaag op morgen. Het zal dus belangrijk zijn om veel geduld en meevoelingsvermogen aan de dag te brengen.

Enerzijds respecteer je hun nood aan zelfbescherming en controle. Je laat hen de touwtjes in handen houden. Maar anderzijds ga je hen ook zachtjes in de juiste richting sturen door de wederkerigheid in de relatie te benadrukken. Je bent bijvoorbeeld ook maar een mens met een nood aan liefde. Je kan best wel even wachten, maar heus niet eeuwig. Je wil niet aan het lijntje gehouden worden zonder hoop op beterschap tussen jullie. Je hebt af en toe een duidelijk teken van wederkerige liefde nodig.

Gematchte hechtingsstijl

Als je samen bent (of was) met een vermijdend gehechte partner, doe je er goed aan stil te staan bij je eigen hechtingsstijl.

Ben je zelf veilig gehecht, dan kan je waarschijnlijk heel wat aan en kan je je partner vooruit helpen bij het aanvaarden en waarderen van meer emotionele nabijheid.

Heel vaak kiezen angstig gehechte personen voor een vermijdend gehechte partner. Het deed jouw zelfvertrouwen waarschijnlijk goed om te voelen hoe je die taaie noot kon kraken en een plaatsje in diens hart verwerven. Maar het blijft vaak een heel wankel evenwicht dat heel wat balanceren vereist. Je hebt niet enkel je eigen demonen om mee af te rekenen, maar ook die van je partner. En het kan heel snel evolueren naar iets ongezond waar jij superhard gekwetst raakt en je ergste angsten van verlating en afstoting bevestigt ziet.

De combinatie gedesorganiseerde hechting met vermijdende hechting brengt meestal de hevigste reacties in beiden naar boven. Het eindigt al gauw toxisch. Als jij in dit scenario zit, kan je beter eerst aandacht aan jezelf besteden en aan jezelf werken.

Ben je zelf ook vermijdend gehecht? Dan herken je waarschijnlijk heel veel van jezelf in het gedrag van je partner. Het feit dat je dit artikel leest, wijst erop dat je niet helemaal tevreden bent met de emotionele afstand tussen jullie. Een rationeel gesprek over hoe jullie verder willen lijkt dan ook aan de orde.

Corrigerende ervaringen

Een sterke, ondersteunende band met iemand die de onveilig gehechte geliefd doet voelen speelt een belangrijke rol in het opbouwen van vertrouwen. Het zal voor het welzijn van de relatie en je partner dus uiterst belangrijk zijn dat jij ten alle tijden betrouwbaar bent. En als je dat even niet kan, dat je hun reactie anticipeert en ernstig neemt.

Daarnaast zijn volgens onderzoek 50 à 60 % van de mensen veilig gehecht. Dit betekent dat jouw partner grote kans maakt op corrigerende ervaringen die helpen om het wantrouwen in andere mensen te ruste te leggen. Jij kan hier aan bijdragen door positief te staan tegenover betrouwbare contacten, en te onderstrepen hoe fijn het is om af en toe eens iemand anders te kunnen vertrouwen.

Anker

Uit de bovenstaande tekst kon je misschien al afleiden dat je partner afhaakt bij het vertonen van hevige emotie. Deze komen immers als bedreigend over en zetten de zelfbeschermingsmechanismen in werking. Dus ofwel zet je partner het emotioneel op een lopen. Ofwel krijg je een vrij hooghartige, onbegrijpende reactie.

Het werkt best als je een stabiele, kalme aanwezigheid kan zijn waarop je partner kan vertrouwen. Een emotioneel veilige plek van waar jouw partner kan uitzwaaien als de nood aan vrijheid en onafhankelijkheid roept, maar waarnaar die steeds terugkeert.

Uitbreiding gevoelslexicon

Een ander punt is dat de gevoelswoordenschat van vermijdend gehechten vaak heel erg beperkt is wat betreft hun eigen emoties. Dit is begrijpelijk gezien emoties als iets vervelend en slordig beschouwd worden waar je liefst niet te veel tijd aan spendeert. Dit betekent dan ook dat om een intieme relatie met een ander te ontwikkelen, hier wat werk aan de winkel is.

Jij kan daarbij ondersteunen door het goede voorbeeld te geven en te praten (op een kalme en rationale manier) over jouw gevoelens en gedachten. Een andere manier bestaat uit het invoegen van wat meer cultuur in jullie gedeeld leven. Bijvoorbeeld door samen hetzelfde boek te lezen, of een film te kijken en daarover te praten. Wat herken je, wat weekt het in je los? Dit is een niet bedreigende manier om dichter naar elkaar toe te groeien.

Beide strategieën kan je ook toepassen in gesprekjes over menselijke interacties. Hoorde jij wat Piet dit zei tegen Jill? En zag je hoe zij daarop reageerde? Waarom denk je dat dat zo is?

Daarnaast kan je ook experimenteren met het toevoegen van verbale en non-verbale positieve communicatie. Een zachte aanraking, een geruststellend kneepje, een goedgeluimd complimentje. Dat verkleint de afstand en werkt meestal aanstekelijk.

Hoe vermijdend gehechten op een relatiebreuk reageren

Misschien liep er iets mis tussen jullie en maakte jouw partner vrijwel onmiddellijk de relatie uit. Immers, een vermijdend gehechte zet er liever zelf een punt achter dan dat ze de ander de kans geven hen in de steek te laten.

Daarnaast lijkt het verbazingwekkend en verontrustend hoe snel jouw ex terugveert na de breuk. De kous is af. De relatie is klaar. Hij/ zij wandelt weg van wat jullie samen hadden, zonder omkijken. Het is alsof ‘samen’ nooit bestond. Erger nog, die ander wil zelfs niks meer met jou te maken hebben.

Echter als we de typische gedragspatronen van een vermijdend gehechte bekijken, is dit helemaal niet verrassend. Het normale verdedigingsmechanisme tegen vervelende emoties bestaat eruit zich terug te trekken. Tijdens de relatie was je partner al afstandelijk. En beweerde die dat relationeel geruzie en conflict hen weinig raakt. Nu zijn al die muren die je sloopte in één ruk opnieuw opgetrokken. Deze afstand maakt het makkelijker om te doen alsof de relatiebreuk hen niet raakt.

Daarnaast had je partner trouwens de verwachting dat de relatie niet zou lukken. Ze rationaliseren actief de redenen waarom de relatie gedoemd was te falen.

Zoals gewoonlijk worden ongemakkelijke gevoelens onderdrukt. Vaak gaan ze voor het tegenovergestelde. Ze vieren net iets te uitbundig hun herwonnen vrijheid en autonomie.

Dit gezegd zijnde, kunnen ze inwendig wel lijden en gedrag stellen om de pijn te verdoven en ontsnappen.

Hoe kan je je vermijdend gehechte terugwinnen?

Het belangrijkste advies om een vermijdend gehechte partner terug te winnen ligt in het achterhalen van wat net mis liep tussen jullie. Vroeg je teveel van hen op korte termijn? Voelden ze zich onder druk gezet? Heb je hun vertrouwen op één of andere manier geschaad?

Ook al is je ex Mr of Mrs Cool en kunnen ze jou een boel vage ‘objectieve’ redenen geven, het zit waarschijnlijk net iets dieper. En pas als je hier vat op krijgt kunnen jullie verder.

Daarnaast moet je ook ernstig overwegen of dit de juiste persoon is voor jou. Hoeveel dien jij te investeren om de relatie gaande te houden? En wat krijg je terug? Is jouw partner bereid aan zichzelf en jullie relatie te werken? Of komt alles van jouw kant?

Vergeet niet dat iedereen recht heeft om zich gewaardeerd, gerespecteerd en geliefd te voelen door hun partner. Ook jij.

Gebruik dus de uitblusperiode om goed na te denken over deze vragen. En jezelf herop te bouwen. Nadien volg je de gewone stappen om je ex terug te winnen, aangevuld met de tips voor een relatie met een vermijdend gehechte zoals hierboven beschreven.

Wat als je zelf vermijdend gehecht bent?

Als je dit artikel leest omdat je zelf vermijdend gehecht bent, dan hebben we volgend advies:

Vermijdende types kunnen werken aan zich meer open te stellen voor anderen en kunnen hun relaties verdiepen door meer te delen. Onderzoek toont immers dat louter het niet vermijden van relaties er al voor zorgt dat vermijdenden minder gaan vermijden.

Daarnaast kan het helpen als je niet in elke persoon naar bevestiging van je negatief wereldbeeld zoekt. Immers, niet iedereen in onbetrouwbaar of te aanhankelijk. Je kan zelfs proberen om iets mooi of fantastisch te vinden in elke persoon die je tegenkomt. Het is niet hun verantwoordelijkheid om te bewijzen dat ze de moeite waard zijn. Geef hen een kans. Wees open en geïnteresseerd. In plaats van vol voroordelen.

Bovendien kan het helemaal geen kwaad om jezelf wat beter te leren kennen, vooral die diep verborgen onzekerheden en angsten. Erken die, en leer ermee omgaan, in plaats van erdoor gestuurd te worden.

Hoewel je soms het gevoel hebt dat je beter af bent alleen, is dit maar een gevoel. Alle mensen hebben een zekere vorm van verbondenheid en intimiteit nodig. Het komt je mentale en fysieke gezondheid ten goede. En zelfs vermijdend gehechten ervaren diep van binnen een verlangen naar een betekenisvolle relatie…

Tot slot

Afstandelijkheid en emotionele onbereikbaarheid in een intieme relatie wordt vaak toegeschreven aan een vermijdende hechtingsstijl.

We legden uit hoe een vermijdende hechting ontstaat, en hoe je er best mee omgaat in een relatie.

Verder las je waarom de relatiebreuk jouw vermijdende partner weinig lijkt te raken. En hoe het achterhalen en herstellen van de relatiekwetsuur een noodzakelijke eerste stap vormt in het herwinnen van je partner.